Wat is alexithymie?

Definitie 

Alexithymie is geen formele diagnose en wordt gezien als een persoonlijkheidskenmerk. Iemand met alexithymie heeft moeite met het identificeren en/of beschrijven van emoties. Omdat het geen formele diagnose is, zijn er ook geen vaste criteria waar iemand aan moet voldoen. Wil je weten of je zelf alexithymie hebt? Dan raad ik je aan om eerst de test te maken. De omschrijving van de eigenschappen kan de manier beïnvloeden waarop je de vragenlijst invult. Er wordt in de gebruikte vragenlijst onderscheid gemaakt tussen 7 eigenschappen: 

Moeite met het identificeren van gevoelens 

Iemand die moeite heeft met het identificeren van gevoelens, vindt het lastig onderscheid te maken tussen verschillende lichamelijke toestanden. Het gaat hierbij over het herkennen van het verschil tussen emoties en fysieke behoeftes als honger en dorst, maar ook over het onderscheid tussen verschillende emoties. Hierbij is het niet van belang dat je die emoties onder woorden kunt brengen. 

Moeite met het beschrijven van gevoelens 

Heb je moeite met het beschrijven van gevoelens, dan is het lastig om jouw interne belevingswereld onder woorden te brengen. Misschien begrijp je zelf heel goed wat er in jouw lijf gebeurt, maar krijg je dit aan anderen niet uitgelegd. Het kan ook zijn dat je alleen de primaire emoties kunt beschrijven, waardoor de emotionele diepgang in jouw ervaringen verloren gaat. 

Plaatsvervangende interpretatie van gevoelens 

Als je het zelf ingewikkeld vindt om emoties te beschrijven, kun je gebruik maken van de beschrijvingen van anderen over hun interne ervaringen. Door hiernaar te luisteren kan iemand diens eigen ervaringen beter plaatsen. Het gevaar hierbij is dat iemand enkel nog geïnteresseerd is in de beleving van een ander en die overneemt zonder de eigen ervaring te onderzoeken. 

Extern gericht denken

Iemand die extern gericht denkt heeft de neiging om situaties met een rationele blik te bekijken. Daarbij is de emotionele ervaring ondergeschikt en kan zelfs als stoorzender worden ervaren. Belangrijke keuzes maakt iemand op basis van feitelijkheden en hecht hierbij geen waarde aan onderbuikgevoelens. 

Beperkte fantasierijke processen

Iemand met beperkte fantasierijke processen vindt het lastig om zich in de emotionele belevingswereld van een ander te verplaatsen. Daarnaast gebruikt iemand diens verbeeldingskracht het liefst voor praktische zaken en oplossingen. 

Problematische interpersoonlijke relaties 

Het niet kunnen identificeren en/of beschrijven van emoties kan zorgen voor onprettige situaties. Iemand kan zich zelf niet begrepen voelen of anderen het gevoel geven dat zij niet begrepen worden. Iemand kan koud of ongeïnteresseerd overkomen, terwijl die enkel niet georiënteerd is op emotionele informatie. 

Seksuele problemen en desinteresse 

Voor veel mensen is seks een activiteit waarbij ze verbinding met een ander aangaan. Iemand die niet emotioneel georiënteerd is, kan seks zien als middel tot seksuele ontlading. Met een sekspartner die op zoek is naar emotionele verbinding tijdens de seks, kan dit voor veel ongemak zorgen. 

Conclusie 

Zoals bij alle karaktereigenschappen is er bij het identificeren en beschrijven van emoties een spectrum. Sommige mensen hebben geen enkele moeite met deze vaardigheden, anderen krijgen het niet voor elkaar. Pas wanneer je een bepaalde mate van moeilijkheid ervaart in het identificeren en/of beschrijven van emoties, spreken we van alexithymie. Mocht je de behoefte hebben om beter te worden in het herkennen en omschrijven van jouw emoties, dan kun je gebruik maken van een app als How We Feel of Animi. Beide apps zijn Engelstalig en helaas nog niet in het Nederlands vertaald.